Last updated on mei 20th, 2023 at 06:58 pm
Uitgave 6, januari 2002
De feestdagen zijn voorbij, het nieuwe jaar is begonnen en vol goede moed zijn velen van ons gestart met gezonde voornemens. Stoppen met roken, de feestkilo‘s kwijtraken, meer sporten en minder drinken. Ik merk in mijn praktijk dat dat laatste helaas op Mallorca een veel voorkomend probleem is: alcoholgebruik. Wanneer alcoholgebruik overgaat in alcoholmisbruik is moeilijk vast te stellen. Vooral in de Spaanse cultuur is het gebruik van alcohol een ingeburgerd fenomeen. Niemand kijkt vreemd op wanneer men ‘morgens bij de koffie ook een cognacje besteld of de dag begint met een carajillo en bij “het menu del dia” wordt vaak automatisch een karaf wijn geserveerd. Anderzijds heb ik de indruk dat in Spanje het “borreluur” zoals wij dat in Nederland en België kennen, minder gewoon is. Veel buitenlanders op Mallorca nemen echter langzaam het Spaanse drinkpatroon over, maar dan gecombineerd met het onze: ‘ s avonds na het werk ook nog gezellig een paar borrels.
Begrijp me niet verkeerd, ik heb een hekel aan het typisch Nederlandse opgeheven vingertje, dat vooral in mijn eigen beroepsgroep zo graag wordt gebruikt, en ben ikzelf bovendien ook niet vies van een glaasje wijn. Maar omdat alcoholgebruik zo een moeilijk bespreekbaar probleem is, en zo ongemerkt kan overgaan in misbruik wilde ik hier toch in deze rubriek eens aandacht aan besteden.
Over de vraag wanneer alcohol een probleem wordt, bestaan verschillende meningen en definities. Definities gebaseerd op de hoeveelheid geconsumeerde alcohol, meestal wordt de grens gelegd bij 21 eenheden per week. Ik vrees dat volgens deze definitie velen onder ons een probleem zouden hebben, inclusief waarschijnlijk ikzelf.
Definities gebaseerd op lichamelijke afhankelijkheid, oftewel abstinentie (ontwennings-) verschijnselen die ontstaan wanneer men geen alcohol drinkt : trillende handen, nervositeit etc. Deze definitie vind ikzelf wat te breed. Enerzijds kan de bekende “kater” hieronder gerangschikt worden, de hiertoe behorende symptomen verdwijnen immers meestal wanneer men weer een borrel drinkt, de onder Engelsen bekende “hair of the dog” methode. Ik denk niet dat iemand die af en toe een “kater” heeft na een avond feestvieren nu gelijk een alcoholicus genoemd kan worden.
Anderzijds vind ik het moment waarop de echte, chronische abstinentieverschijnselen zichtbaar worden, al een redelijk ver gevorderd stadium van alcoholmisbruik . Alhoewel de beide bovenstaande definities zeker bruikbaar zijn, vind ikzelf het belangrijkste criterium in hoeverre alcoholgebruik regelmatig het sociale- en/of arbeidsleven schaadt.
Voor de betreffende persoon is dit in het begin vaak niet eens merkbaar, maar valt het eerder de directe omgeving op. Ik denk dan bijvoorbeeld aan echtgenoten of levenspartners die last of irritatie ondervinden van iemands drinkgedrag. Of het maandagochtend niet goed op gang kunnen komen, of zelfs regelmatig ziekmelden als gevolg van alcoholgebruik in het weekeinde.
Een typisch aspect bij probleemdrinken is de ontkenning van de hoeveelheid die men drinkt, naar de omgeving, maar ook naar zichzelf.
Werkelijk tijd om eens serieus stil te staan bij uw alcoholgebruik wordt het wanneer:
- u iedere dag de behoefte hebt aan alcohol. (De ontkennende probleemdrinker redeneert vaak “ik drink dan wel dagelijks, maar dat is geen echte behoefte, dat is voor de gezelligheid” )
- u werkelijk moeite moet doen om eens een dag helemaal geen alcohol te drinken (De ontkennende probleemdrinker redeneert vaak “dat is natuurlijk geen lichamelijke behoefte, maar er gebeurt elke dag wel iets onverwachts : vrienden komen op bezoek, ik had plotseling een zakendiner etc.)
- u bemerkt dat u grotere hoeveelheden alcohol “kunt verdragen” alvorens zich dronken te voelen (lichamelijke gewenning/tolerantie)
- u regelmatig bij uzelf denkt dat u eens wat minder zou moeten drinken.
- u wel eens geërgerd hebt gereageerd wanneer iemand anders een opmerking maakte over uw alcohol gebruik.
- u wel eens ‘s morgens een borrel drinkt om u beter te voelen.
Waarom kan alcohol misbruik tot problemen leiden ?
Zoals boven al aangegeven, kan alcohol een negatieve invloed hebben op iemands sociale leven: ergernis bij-, problemen met – en soms zelfs verlies van familie of vrienden. Een bijkomende factor hierbij is, dat alcohol ook tot depressie kan leiden daar dit een van de ontrekkings-symptomen is, en dus gemakkelijk tot een vicieuze cirkel leidt van alcoholmisbruik – depressie – alcoholgebruik, etc. Op maatschappelijk/economisch gebied zal alcoholmisbruik op den duur het prestatievermogen verminderen.
Lichamelijk/medisch kan alcohol de volgende orgaansystemen beschadigen:
- Spijsverteringssysteem:
- Lever. Gemiddeld de helft van alle alcoholisten ontwikkelt op den duur een levercirrhose. (Van de mensen met een levercirrhose overlijdt 52% binnen 5 jaar, wanneer men bovendien het alcohol gebruik niet staakt is dit 23 %)
- Maag. In eerste instantie ontstekingen van het slijmvlies, mogelijk leidend tot maagbloedingen.
- Alvleesklier: ontsteking
- Centraal zenuwstelsel. Vooral het geheugen is zeer gevoelig voor alcohol. Verder kan schade zich uiten in verwarring, bewustzijnsveranderingen, trillen of problemen met gericht grijpen en oogproblemen (oogspierverlammingen, oogbolstuipen)
- Hart- en vaatstelsel: Bloeddruk problemen, hartritmestoornissen en ziekten van de hartspier.
Nogmaals, over het algemeen is matig alcoholgebruik geen enkel probleem. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat het drinken van 2 a 3 glazen rode wijn per dag de gezondheid gunstig beïnvloedt. Maar het kan nooit kwaad om het eigen alcoholgebruik eens onder de loep te nemen.
Behalve een gelukkig en gezond 2002, wens ik u tenslotte veel succes met de eventuele goede voornemens.
Eva Raaff