WATER – EEN JAAR LATER

Last updated on mei 20th, 2023 at 06:57 pm

Leestijd: 6 minuten

Uitgave 13, augustus 2002

Gefeliciteerd! Wij wensen “Mallorca Vandaag”, Allard, de hele redactieploeg en natuurlijk onze trouwe lezers heel veel geluk met de eerste verjaardag van ons lievelingsblad. Molt d’anys!

In toeristische streken zoals Mallorca lezen we in de pers vaak over waterproblemen, waterschaarste, de moeilijkheden van de landbouwers omwille van de droogte, het stijgen van de waterprijs enzovoort.
Het is duidelijk dat het zuiders klimaat ideaal is voor een ontspannen verblijf, een aangename verpozing voor wie regen en wolken gewoon is. Voor velen zelfs de hoofdreden om zich hier te vestigen omwille van gezondheidsredenen of gewoon de uitstekende levenskwaliteit. Maar we mogen niet vergeten dat veel zon ook betekent: weinig regen. En dat kan soms tot kleine of grote waterproblemen leiden.
****************************************************************
Als goede Vlaming stapt William even stipt als gewoonlijk richting stamcafé. In de Vliegende Hollander wachten hem bekende gezichten op en de kelner Arturo begroet hem met een brede glimlach. Na een tijdje eilandleven kent hij de Mallorcaanse cultuur al opperbest en hij voelt zich thuis op La Roqueta. Toen hij besloot te verhuizen naar dit eiland onder de zon om zijn beroepscarrière voort te zetten, had hij nooit gedacht dat hij zo’n hechte vriendschap zou sluiten met Nederlanders, de noorderburen van wie hij bijna niets afwist voor hij op de Mallorcaanse stranden belandde. Grappig eigenlijk, dezelfde taal maar toch zo verschillend… Misschien juist daarom beschouwt hij Henk als zijn beste vriend op het eiland: een Nederlander die precies het tegenovergestelde is van alle vooroordelen die hij uit België heeft meegebracht. Bovendien lijkt het niet minder merkwaardig dat Werther, een Duitser, voor hem veel meer is geworden dan een vriend, terwijl hij zich voor zijn landing op het eiland van de Duitsers een eerder negatief beeld had gevormd.
Al deze gedachten spelen door zijn hoofd as plots een bekende stem hem uit zijn overpeinzingen haalt: – Henk, je krijgt nog hoofdpijn van al dat denken!
– Jij zeker, want je bent het niet gewoon! – antwoordt William gevat. – Ik bedacht juist dat de Verenigde Naties op Mallorca een afdeling zouden moeten openen…
– Precies! Y a todos los guiris barco de rejilla.
– Moet je nu eens kijken, meneer wil alle guiris buiten. Sinds wanneer ben jij geen buitenlander meer?
Werther voegt zich bij het gezelschap en verkondigt:
– We spreken al bijna een hele maand over het eiland Perejil, maar niemand is zich ervan bewust dat het echte conflict van de nabije toekomst niet om het land zal zijn maar wel om het water.
– Wel – besluit Henk – hier wordt dit nooit een probleem, we worden van alle kanten omringd door water; zo ver het oog reikt, water in overvloed… zoals op het peterselie-eiland – voegt hij nadenkend toe, wat bij zijn vrienden een glimlach uitlokt.

****************************************************************
WATER SCHAARS EN KOSTBAAR: WAT ZEGT DE WET?

Volgens het huidig Spaans rechtsstelsel wordt een onderscheid gemaakt tussen water in OPENBAAR en PRIVAAT BEZIT.

Over het GEBRUIK VAN HET WATER zegt de wet het volgende:

WATER IN OPENBAAR BEZIT
Het recht op gebruik van openbaar water kan verkregen worden
a) door administratieve vergunning
b) door onafgebroken gebruik twintig jaar lang
De grenzen van dit gebruiksrecht worden bepaald door de inhoud van de vergunning of door de manier waarop het water door de tijd heen werd gebruikt.

WATER IN PRIVAAT BEZIT
De eigenaar van een grondstuk waarin een bron of een beekje ontspringt, waaruit voortdurend of slechts tijdelijk water stroomt, heeft het gebruiksrecht van dit water zolang het zich op zijn grond bevindt. Het overschot aan water dat op andere percelen terecht komt, wordt beschouwd als openbaar water. Het gebruik ervan is geregeld in de bijzondere Wet op het Water die deel uitmaakt van de administratieve wetgeving.
Bij privébezit van regenwater is het niet toegelaten bouw- of grondwerken te verrichten waarbij de natuurlijke loop van het water verandert in het nadeel van een derde.

Niemand mag privaat eigendom betreden om er water te halen of te verbruiken zonder toestemming van de eigenaar. Bovendien wordt het recht erkend van de eigenaars van de lager gelegen grondstukken op het gebruik van het water. Wie een terrein bezit, mag daarop een reservoir plaatsen om regenwater op te vangen op voorwaarde dat dit geen schade berokkent aan een derde persoon noch het algemeen nut schaadt.

Hierbij geven we een korte beschrijving van wat het Spaans recht beschouwt als openbaar of privaat bezit.

WELK WATER IS OPENBAAR BEZIT?
– Rivieren en de natuurlijke bedding ervan.
– Bronnen en beekjes die door de natuurlijke bedding stromen.
– Meren en lagunes gevormd door de natuur.
– Grondwater op openbare grond.
– Water van privaat bezit dat buiten het privé eigendom stroomt.

Op de Balearen ontstond in het moslimtijdperk een heuse cultuur van het water, het waterverbruik werd geregeld en vastgelegd volgens de gewoonten en wetten die nog steeds bestaan. Ook het irrigatiesysteem bleef eeuwen door standhouden, tegenwoordig is de structuur nog altijd dezelfde, aangepast aan de moderne technieken natuurlijk, maar het verdeelsysteem van de kanalen is grotendeels identiek aan de grote vernieuwing uit het zogenoemd Arabisch tijdperk. De christelijke veroveraars van de ‘Reconquista’ namen het systeem van de moslims over en zo is het met technische verbeteringen tot ons gekomen. Het water was en is levensnoodzakelijk voor het voortbestaan van mens en natuur, daarom zijn deze wetten nog steeds zo belangrijk.
Een voorbeeld daarvan is de waterrechtbank, in het Spaans Tribunal de las Aguas. Deze rechtbank uit de islamtijd houdt nog steeds zitting in de stad Valencia, elke donderdag om twaalf uur ‘s middags bij de apostelenpoort van de kathedraal van de hoofdstad. Dit is de oudste nog bestaande gewoonterechtbank van Spanje. Deze groep rechters oordelen bij geschillen over watergebruik tussen landbouwers. Elke partij verdedigt zelf zijn eigen stelling; advocaten komen niet tussenbeide. Deze gewoonte geeft aan hoe belangrijk het water is voor de volkeren aan de oevers van de Middellandse Zee. Water doet leven!

Veel Nederlanders en Belgen op Mallorca later zich verleiden tot de aankoop van een landhuis met tuin of boomgaard. Hier wordt het water een tastbare noodzaak. Als noorderlingen vergeten we maar al te vaak het belang van zoiets dagdagelijks als water. Maar hier is de situatie helemaal anders dan in het neerslagrijke noorden. Bij aankoop van een landgoed is een terrein met waterput een buitenkans. Misschien hebt u het geluk dat de waterleiding van het nabij liggende dorp uw huis bereikt, anders kunt u boren om grondwater te zoeken of zit er niets anders op dan vrachtwagens aan te voeren met de kostbare vloeistof.

**********************************************************************
– Beste vrienden – Henk schraapt gewichtig zijn keel, hoewel hij blijkbaar niets van het hele betoog heeft begrepen – over water maak ik mij geen zorgen, ik hou meer van bier…
– Waarmee denk je dat bier gemaakt wordt? – vraagt William met een knipoog.
– Met water? – antwoordt Henk ongelovig. Uit het lood geslagen bekijkt hij met een verwarde blik zijn kruik gerstenat, fluistert bij zichzelf: – het leven is kort, carpe diem! – en met een flinke teug giet hij het godenvocht naar binnen.
– Een oude Mallorcaanse boer vertelde me eens dat  een rood balletje dat je in de ondergrondse rivieren van de Pyreneeën gooit; enige tijd later in de bronnen van de Tramontana zou opduiken – legt de kelner Arturo uit.
– Dan mogen we gerust zijn, als onder zee onuitputtelijke zoetwaterrivieren vloeien richting La Roqueta, moeten we niet zo druk doen over mogelijke waterschaarste en is het niet nodig water te besparen of voor het ecologisch evenwicht van de vochtige gebieden in het noorden van het eiland te zorgen.- Henk blijft optimistisch.
– Maar voor het geval deze volkswijsheid niet wetenschappelijk zou zijn, – weifelt William, – zouden we toch niet beter ernstige maatregelen nemen om onze schaarse waterrijkdom niet te verspillen of te vervuilen?
– Drie maatregelen stel ik voor – voegt Henk plechtig toe – ten eerste moeten we ons zoals de Mallorcaanse ‘palmito’ aanpassen aan een omgeving met weinig water om te overleven in veranderlijke omstandigheden; ten tweede mogen we geen golfterrreinen meer aanleggen; en ten derde…
Op dat ogenblik komt een jongen voorbij met een pak bladen onder de arm en roept: – Mallorca Vandaag is een jaar oud, mis het verjaardagsnummer niet!
Henk gaat onverstoord verder: – En ten derde moeten we de eerste verjaardag vieren van Mallorca Vandaag en alle nummers van het eerste jaar inbinden als geschenk voor de vrienden!
===============================================================
Voor persoonlijk advies over juridische en administratieve aangelegenheden kunt u terecht op telefoonnummer (+34) 609 32 43 13 of elektronisch op <cocos@pobox.com>. We verwachten ook uw suggesties over de inhoud van de artikelen en geven u raad over vertaal- en tolkdiensten.
Als u in België of Nederland deze rubriek wilt blijven ontvangen, sturen wij u de artikels GRATIS PER E-MAIL. U hoeft ons enkel een e-mailtje te sturen zonder inhoud met als onderwerp (subject) “Wikken en wegen per e-mail”. Wij zorgen voor de rest.

Wij wensen u prettige zomermaand en tot in september!
Juan Costa. Abogado
Kristien Lesage. Beëdigd vertaler

De personages en situaties die in dit verhaal voorkomen zijn volledig fictief en hebben geen enkel verband met bestaande personen of gebeurtenissen. De aanwijzingen die in dit artikel worden gegeven, hebben uitsluitend een algemene voorbeeldwaarde en kunnen daardoor niet rechtstreeks toegepast worden. Wij raden u stellig aan concrete situaties voor te leggen aan een expert van een erkende beroepsorganisatie of Colegio die persoonlijk advies kan verlenen. Daarom zijn wij niet aansprakelijk voor mogelijke verkeerde interpretatie van deze tekst, drukfouten of schade die uit onjuistheden of onvolledigheid zou kunnen voortvloeien.