Last updated on mei 20th, 2023 at 06:58 pm
Uitgave 11, juni 2002
In de vorige aflevering van “Spreekuur” heb ik geschreven over gezond zonnen. Deze aflevering wil ik wijden aan één van de redenen waarom dit zo belangrijk is: de huidkanker maligne melanoom. Kanker (carcinoma) is een verzamelnaam voor ziekten die zich kenmerken door ongecontroleerde groei van cellen (de “bouwsteentjes” van ons lichaam. Met andere woorden, kankercellen trekken zich niets aan van de normale regelmechanismen van het lichaam, maar gaan hun eigen gang.
Het maligne melanoom (MM) is een zeer ernstige vorm van huidkanker, vooral omdat het zich snel kan verspreiden naar andere plekken in het lichaam (uitzaaiingen of metastasen). In de huid bevinden zich cellen die melanine produceren, het pigment dat de huid zijn kleur geeft. Het is al lang bekend dat de kans op het ontwikkelen van MM verband houdt met blootstelling aan zonlicht. Vooral mensen met een zeer lichte huidskleur, die snel verbranden of sproeten krijgen in de zon lopen risico. MM is een van de meest voorkomende kankers bij jonge mensen, en het aantal gevallen heeft zich sinds de 70-er jaren verdubbeld. Dit houdt ongetwijfeld verband met onze “bruincultuur”, en gebleken is dat vooral intermitterende blootstelling aan zonlicht gevaarlijk is: dus met onze bleke Hollandse winterhuid flink bakken op de Spaanse stranden. Dat we hier op ons zonnige Mallorca extra op onze hoede moeten zijn spreekt vanzelf. Zolang het in een vroeg stadium wordt ontdekt, is MM over het algemeen goed te behandelen. Daarom: wanneer u een verdacht plekje (vlekken of bobbels) op de huid ontdekt, wacht dan niet met naar uw arts te gaan. Ik heb helaas vaak meegemaakt dat patiënten lang doorlopen met een plekje dat ze zelf eigenlijk niet vertrouwen, omdat ze, begrijpelijk, bang zijn voor de diagnose huidkanker. Maar nogmaals, juist wanneer u er vroeg bij bent is er meestal geen reden tot zorg, en kan het vlekje nog eenvoudig onder lokale verdoving worden verwijderd.
Wanneer is een plekje verdacht?
- Asymmetrisch: grillig gevormde plekjes in plaats van mooi rond of ovaal.
- Begrenzingen zijn niet duidelijk, maar de plek vloeit als het ware over in de rest van de huid.
- Color/kleur: de kleur is niet mooi egaal. Vooral wanneer de vlek of bobbel parelmoerachtig of doorschijnend is, donkerbruin of zwart. Maar ook roze of rode “wildgekleurde” plekken kunnen verdacht zijn.
- Diameter. Wanneer de doorsnede groter is dan 7 millimeter kunt u een huidplek altijd beter even laten bekijken.
- Elke verandering: plotselinge groei, jeuk, kleurverandering, niet goed genezende zweertjes (langer dan 4 weken is verdacht), steeds terugkerende wondjes of korstjes.
Zoals u waarschijnlijk al is opgevallen heb ik voor bovenstaande lijst het alfabet als ezelsbruggetje gebruikt, zodat u gemakkelijker kunt onthouden waarop te letten. Sommige mensen lopen ook meer risico dan anderen, vooral voorzichtig moet u zijn wanneer u:
- al eens een MM heeft gehad, of familieleden heeft die MM hebben (gehad).
- dysplasische naevi heeft: ongewoon uitziende moedervlekken. Ook wanneer al is vastgesteld dat het hier geen kanker betreft kunnen deze zich in een later stadium nog kwaadaardig ontwikkelen. Vooral wanneer men meer dan 50 moedervlekken heeft is het verstandig deze regelmatig te laten controleren.
- Een lichte huidskleur heeft: Dit duidt erop dat u weinig pigment heeft, en dus ook weinig natuurlijke bescherming tegen de ultra violette stralen van de zon. De huid verbrandt gemakkelijk of vormt snel sproeten in de zon. Vooral lichtblonde of roodharige types vallen hieronder.
- als kind of tiener ernstige zonverbranding heeft gehad loopt u een groter risico op MM, ook op latere leeftijd. De huid van kinderen is extra gevoelig, ook in de toekomst. Daarom: bescherm uw kinderen goed voor zonnebrand !!!
- een verminderd/onderdrukt afweersysteem heeft. Mensen met een zwakker afweer (immuun-)systeem lopen groter risico: bv. bij leukemieën, AIDS, maar ook als gevolg van bepaalde medicijnen zoals na een orgaantransplantatie.
Eva Raaff