Last updated on mei 20th, 2023 at 06:58 pm
Leestijd: 3 minutenUitgave 19, februari 2003
Vorige maand heb ik in deze rubriek besproken wat we bedoelen met „hoge bloeddruk“ en welke risico`s hieraan zijn verbonden. Een te hoge bloeddruk is over het algemeen een lange termijn probleem dat behandeld wordt om ziekte in de toekomst te voorkomen: aderverkalking, zuurstof gebrek in de hartspier (angina pectoris) en mogelijk zelfs een hartinfarct of beroerte. Het moment om met de behandeling van hoge bloeddruk te beginnen hangt niet alleen af van de hoogte van de druk zelf, maar ook van het al of niet aanwezig zijn van andere risicofactoren die het hart en/of de bloedvaten bedreigen. Vooral wanneer er ook een te hoog cholesterol of bloedsuiker bestaat is het zaak om de bloeddruk in een vroeg stadium onder controle te krijgen. Waarom sommige mensen een hoge bloeddruk krijgen, en andere niet is in de meeste gevallen onduidelijk. We spreken dan van primaire hypertensie.
Slechts in 5 % van de gevallen wordt er een onderliggende medische verklaring gevonden, we spreken dan van secundaire hypertensie. Dit is bijvoorbeeld het geval bij vele nierziekten of hormoon afwijkingen. Ook tijdens de zwangerschap kan de bloeddruk stijgen. Wat betreft de behandeling staat de arts verschillende mogelijkheden ter beschikking. In het geval van secundaire hypertensie zal de aandacht natuurlijk vooral uitgaan naar de onderliggende oorzaak. Bekend is dat hoge bloeddruk een relatie vertoont met het lichaamsgewicht. In het geval van lichamelijk overgewicht zal dan ook meestal het eerste advies van uw arts zijn om af te vallen, alvorens medicijnen voor te schrijven. Gewichtsafname heeft niet alleen een gunstige invloed op uw bloeddruk, maar ook op de twee andere grote risicofactoren voor hart en bloedvaten: de suikerspiegel en het cholesterolgehalte in het bloed. Ook andere leefregels zoals stoppen met roken, meer lichamelijke beweging en bewuste ontspanning beïnvloeden de bloeddruk positief. In „Spreekuur“ van december heb ik het vaatstelsel beschreven als een gesloten systeem van elastische buizen gevuld met bloed, met in het midden een pomp, de hartspier. Wanneer u zich deze vergelijking voor ogen houdt, worden de mogelijkheden tot het verlagen van de druk in dit systeem eigenlijk vanzelf al grotendeels duidelijk. U kunt zich voorstellen dat de druk in het systeem omlaag te brengen is door de hoeveelheid vloeistof die erdoor stroomt te verminderen.
Ten eerste zal worden geprobeerd om dit te bewerkstelligen door middel van een zoutarm dieet: zout werkt immers „vochtvasthoudend“, ook in het menselijk lichaam. Wanneer hiermee niet voldoende resultaat wordt bereikt kan de arts u ontwaterende medicijnen voorschrijven, beter bekend als „plastabletten“ (of diuretica in het medisch jargon). Een andere mogelijkheid om de druk omlaag te brengen is de pomp van het systeem een standje lager te stellen, dus door de hartslag omlaag brengen. Dit is één van de redenen dat bijvoorbeeld ontspanning een gunstig effect heeft op de bloeddruk. Bij stress of opwinding gaat het hart immers sneller kloppen. Chemisch kan de arts onder andere proberen dit te bewerkstelligen met de zogenaamde „B-blokkers“. (Andere middelen die hierop werken zijn de calciuminstroom remmers en ten dele digitalis) Tenslotte zal de druk ook omlaag gaan wanneer men het systeem van buizen wijder maakt. Dit is de tweede manier waarop ontspanning de bloeddruk beïnvloedt. Het stresshormoon adrenaline werkt namelijk vaatvernauwend. De meest gebruikte medicijnen om het vaatstelsel te verwijden zijn de zogenaamde „ACE-remmers“. Deze geneesmiddelen werken op de wanden van de bloedvaten, waardoor deze zich minder samentrekken en aldus wijder worden. Ook calciuminstroom remmers hebben gedeeltelijk dit effect. Indien u medicijnen gebruikt tegen een te hoge bloeddruk, zal in de bijsluiter beschreven staan tot welk type deze horen. Hopelijk zal u nu ook duidelijk zijn waarom u deze slikt, en wat ze in uw lichaam bewerkstelligen.
Eva Raaff